• Events
  • Galeria
  • FAQs
    • Kompedium wiedzy
    • Stanowisko KADS
    Reformacja

    MEDIA

    Odkryj serię ``Rodowód`` oraz ``Śladami Reformacji``

    HISTORIA

    Odkryj serię artykułów o reformacji

    WYDARZENIA

    Wykłady, koncerty, prelekcje - poczuj sam czym jest reformacja

    TEOLOGIA

    Poznaj teologię protestancką - jej genezę i rozwój

    Historia

    • Strona Główna
    • Blog
    • Historia
    • Złoty wiek

    Złoty wiek

    • Dodano przez Reformacja.org
    • Data 12 października 2017

    Reformacja w Polsce, choć zapoczątkowana z dużym rozmachem, zgasła zbyt szybko. Nie bez racji wydają się być słowa historyka Aleksandra Krawczuka, iż „największą tragedią w historii Polski było to, że załamała się reformacja”.

    To właśnie reformacji zawdzięczamy tzw. złoty wiek w dziejach naszego narodu. Dała ona początek piśmiennictwu polskiemu, które do czasów reformacji przedstawiało się niezmier­nie ubogo. Wystarczy wspomnieć, że już w 1563 roku polscy ewangelicy wydali całe Pismo Święte w języku ojczystym — tzw. Biblię brzeską, tłumaczoną z języków oryginalnych. Za sprawą reformacji zaczęto pisać i wydawać po polsku liczne dzieła, zakładać drukarnie i szkoły. Zaważyło to na ustaleniu polskiej pisowni i przełamaniu monopolu wszechpanującej łaciny. Dzięki temu ukształtował się także polski język parlamentarny. Znanym centrum myśli protestanckiej stał się Królewiec w Prusach Wschodnich, gdzie powstało wiele znakomitych dzieł o tematyce religijno-społecznej, w tym także przekładów na język polski. Mikołaj Rej i inni wydają pisma w duchu reformacyjnym. Ewangelicy opracowali pierwszą gramatykę polską (P. Statorius), pierwszy podręcznik ortografii (S. Murzynowski), pierwszy słownik polsko-łaciński (J. Mączyński). Z kolei troska o wykształcenie młodego pokolenia zrodziła pierwszą polską książkę pedagogiczną (E. Glinczer).To ożywienie nie ominęło też Akademii Krakowskiej, gdzie dzieła znanych reformatorów znalazły zainteresowanie wśród teologów i uczonych — do czasu wprowadzenia kościelnych zakazów ich studiowania. Jak znaczący mógł być wpływ reformacji na umysłowy poziom narodu, świadczyć może m.in. poziom intelektualny posłów protestanckich w XVI wieku, którzy byli przynajmniej trzykrotnie lepiej wykształceni aniżeli posłowie katoliccy.

    Mimo dużej opozycji reformacja stała się silnym ruchem za panowania króla Zygmunta Augusta (1548-1576). Najbardziej przyjął się kalwinizm (ruch ewangelicko-reformowany), który stał się wyznaniem liczniejszym od luteranizmu. W 1555 roku sejm piotrkowski decyduje, by król zwołał sobór narodowy, który przy udziale Kalwina, Melanchtona i Łaskiego ma przeprowadzić reformę kościelną, czyli stworzyć polski Kościół narodowy na reformacyjnych zasadach. Polska otwiera się na Europę i staje się azylem wolnej myśli oraz schronieniem dla różnowierców. Sytuacja ta wywołuje sprzeciw Kościoła katolickiego. Powstają zatargi i rozruchy między katolikami a protestantami. Niekatolicy zaczynają być spychani na obrzeża życia społecznego. Krzepnący obóz katolicki nie szczędzi środków, by stłumić fale protestanckiej reformacji. Wielu protestantów pod naporem opozycji ustępuje. Duchowieństwo katolickie nie chce dopuścić do prawnego uznania różnowierstwa oraz do wyboru protestanta na króla.

    W tych trudnych warunkach 28 stycznia 1573 roku sejm konwokacyjny uchwala — na żądanie protestantów — akt konfederacji warszawskiej. Gwarantowała ona równouprawnienie wszystkim wyznaniom w życiu publicznym i prywatnym oraz zapewniała obozowi protestanckiemu prawne podstawy istnienia i bezpieczeństwo. Była pierwszym w Europie aktem tak szeroko regulujący kwestie tolerancji religijnej. I chociaż zwalczana później na sejmach, sejmikach i synodach, przetrwała do końca Rzeczypospolitej. Najwięksi przeciwnicy tolerancji nie mieli odwagi usunąć jej z annałów polskich praw. Uniwersalne zasady konfederacji przyjęła Konstytucja 3 maja z 1791 roku, a także późniejsze konstytucje. W XXI wieku akt konfederacji warszawskiej został wpisany na Listę Pamięci Świata UNESCO — spisu najbardziej wartościowych dokumentów obrazujących historię ludzkości.

    Postępy reformacji w Polsce zostały zahamowane już w latach 60. XVI wieku. Polska powróciła na pewien czas na drogę nietolerancji, co fatalnie odbiło się na jej dalszych losach. Stereotypy Polak-katolik, protestant-Niemiec należały do niezwykle popularnych mitów historycznych tamtego czasu. Na nich też w dużym stopniu budowano propagandę antyreformacyjną.

    Mirosław Harasim

     

    • Udostępnij:
    author avatar
    Reformacja.org

    Poprzedni post

    Nieśmiertelni grzesznicy?
    12 października 2017

    Następny post

    Polski epizod reformacyjny
    12 października 2017

    Zobacz również

    Polski epizod reformacyjny
    12 października, 2017

    Blisko 500 lat temu żyli w Rzeczypospolitej ludzie, którzy czytali pilnie Pismo Święte, starali się żyć według jego wskazań i w tym celu organizowali się i modlili, tworząc zbory. Niestety szesnastowieczny protestantyzm nie …

    Kolejne przebudzenie
    12 października, 2017

    Kolejny potężny ruch reformacyjny przetoczył się w XIX wieku przez Amerykę. Skupiono się na proroctwach dotyczących czasów ostatecznych, w wyniku czego w łonie protestantyzmu wyodrębnił się adwentyzm — międzywyznaniowy ruch podkreślający bliski powrót Chrystusa, …

    Świat nie był ich godny. Ku przestrodze współczesnym
    12 października, 2017

    Protestanci, nie zapominajmy o naszym dziedzictwie! Byli kamienowani, paleni, przerzynani piłą, zabijani mieczem, błąkali się w owczych i kozich skórach, wyzuci ze wszystkiego, uciskani, poniewierani; (…) tułali się po pustyniach i górach, po jaskiniach i rozpadlinach ziemi”1. O kim …

    Szukaj

    Kategorie

    • Historia
    • Nieznane fakty
    • Przestrzenie reformacji
    • Przywódcy reformacji
    • Rodowód
    • Ruchy reformacyjne
    • Śladami reformacji
    • Teologia
    • Teologia protestancka
    • Wideo
    logo

    Serwis wspierany przez WSTH

    Dzięki Wyższej Szkole Humanistyczno-Teologicznej wszystkie treści na stronie zostały zweryfikowane i są zgodne z najwyższymi standardami akademickimi.

    © 2017 WSTH

    Kategorie

    • Kompedium wiedzy
    • Przestrzenie reformacji
    • Przywódcy reformacji
    • Ruchy reformacyjne
    • Stanowisko Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej

    Na skróty

    • Start
    • Media
    • Historia
    • Wydarzenia
    • Teologia

    Bądź w kontakcie

    .

    © 2017 Reformacja.org Powered by Kiwi Creative Studio.